صنعت مرغداری یکی از صنایع غذایی است که خراسان جنوبی در آن رشد چشمگیری داشته و پرورش مرغ گوشتی و تخم گذار اولین صنعت درآمدزای استان بوده و خراسان جنوبی در این حوزه رتبه سوم کشور را دارد. استان خراسان جنوبی به عنوان قطب تولید مرغ گوشتی در شرق کشور مطرح است و سالانه بیش از ۴۵ هزار تن گوشت مرغ تولید می کند که ۷۰ درصد تولید استان به  استان های دیگر صادر می شود.

روزهای تیره صنعت مرغ استان
این روزها، روزهای خوبی برای صنعت مرغداری استان نیست. به گفته جمعی از مرغداران؛  این صنعت با استمرار وضع موجود، به دلیل نبود حمایت جدی مسئولان و دولت از این صنعت، نوسانات بازار قیمت مرغ، افزایش قیمت نهاده ها و بالا رفتن  هزینه ها با انبوه مشکلات مواجه شده است. حضور دلالان در بازار نهاده های دامی موجب شده تا هزینه های تولیدکنندگان بیش از پیش افزایش یابد، مسأله ای که بسیاری از تولیدکنندگان طیور را دچار چالش جدی کرده است.

افت روز به روز قیمت مرغ گرم در روزهای  اخیر، مرغداران را زمینگیر کرده است
خزایی مرغدار بیرجندی که بیش از  ۳۵ سال است که در این صنعت مشغول است، می گوید: از ۱۵مهر امسال تا الان با افت روز به روز قیمت مرغ، مرغداران  استان شدیداً متضرر شده  و در برابر مشکلات مالی و بدهی ها زمینگیر شده اند.وی با اشاره به قیمت جوجه و نهاده ها می افزاید: با این قیمت ها پرورش مرغ صرفه اقتصادی نداشته و توجیه ندارد.

علیرغم قیمت ۳۸۰۰ تومانی مرغ،این قیمت در کشتارگاه ها به ۳۴۰۰ هم می رسد
این تولید کننده مرغ زنده شهرستان می گوید: در شرایط کنونی و به دنبال  افت شدید قیمت، تعاونی قیمت فروش مرغ را کیلویی ۳۸۰۰ تومان عنوان کرده اما این قیمت در کشتارگاه ها به ۳۴۰۰ هم می رسد و عملاً مرغداران با این قیمت زمینگیر می شوند.
وی ادامه می دهد: با این شرایط هم حتی کشتارگاه ها مرغ ها را نمی خرند. وی یادآور می شود: متأسفانه در این موقعیت شرکت پشتیبانی دام جهاد کشاورزی استان اقدامی نکرده و به داد مرغداران نرسیده است.

خودکفایی سیستان و بلوچستان باعث بحران این صنعت در استان شده
شفیعی از مرغداران استان معتقد است: با خودکفایی بازار  سیستان و بلوجستان در صنعت مرغ، متأسفانه تولید مرغ استان دچار بحران شده و با نبود حمایت از سوی مسئولان ذیربط بسیاری از مرغداران متضرر شده اند.

در شرایط فعلی، کشتارگاه ها قیمت را مشخص می کنند
وی پیرامون سیاست های دولت در قبال کنترل قیمت مرغ زنده، می گوید: تقریباً می توان گفت نظارتی بر قیمت گذاری و جوجه ریزی  نیست و اکنون کشتارگاه ها قیمت را مشخص می کنند و در این میان تنها کسی که متضرر می شود  مرغدار است. وی ادامه می دهد:در حالی که ما  آنقدر تولید داریم که می توانیم صادر کنیم، مسئولان جهاد حاضر نیستند در بازار آشفته کنونی مرغ مازاد را از تولید کنندگان خریداری و با دپوی آن بعداً در جهت ثبات قیمت به بازار وارد  کنند. وی می گوید: پشتیانی دام جهاد که گاه با تزریق مرغ منجمد مانند پتکی بر مرغدارن عمل می کند در شرایط کنونی می تواند در حمایت از صنعت مرغ وارد عمل شوند.
نبود ثبات قیمت، خرید نهاده دامی به صورت نقدی، ناتوانی  کشتارگاه در جمع کردن مرغ موجود از مشکلات پیشرو در این صنعت است. واحدی مرغدار بیرجندی با ابراز نارضایتی از نبود حمایت های کافی مسئولان از تولید و تولیدکنندگان ادامه می دهد: با شرایط موجود که بازار مرغ با هر مناسبتی با رکود مواجه می شود، ادامه فعالیت در این بخش صرفه اقتصادی ندارد.
به اعتقاد وی افزایش قیمت نهاده های دامی، همخوانی نداشتن هزینه های تمام شده با قیمت مرغ در بازار و خرید مرغ زنده به قیمت پایین و حضور دلالان در بازار، مرغداران استان را متضرر کرده به گونه ای که بسیاری به ترک فعالیت در این عرصه مجبور شده اند.

شرکت پشتیبانی دام و طیور در واقع برای حمایت از مصرف کنندگان است!
یکی دیگر از مرغداران می گوید: طبق فرمایشات مقام معظم رهبری باید برای حل مشکلات اقتصادی کشور چشم به تولید داخلی داشته باشیم، اما متأسفانه با خبر شده‌ایم دولت به جای خریداری مرغ مازاد تولید کشور و عرضه آن به صورت گرم در سبد یارانه‌ای خانوار  اقدام به واردات مرغ  کرده است.
وی ادامه می دهد: این کاهش شدید قیمت به این معناست که نه تنها مرغداران و تولید کنندگان مرغ زنده دراستان، سودی نمی کنند بلکه طیور خود را با قیمت بسیار پایین تر از بهای تمام شده باید به بازار مصرف عرضه کنند. وی می گوید: متأسفانه شرکت پشتیبانی امور دام جهاد کشاورزی تنها زمانی که قیمت مرغ گران می شود به تکاپو می افتند تا مشکلات را حل کنند و در واقع شرکت پشتیبانی مصرف کنندگان هستند! چرا وقتی مرغداران به مشکل برخورده و بیم از بین رفتن تمام زندگی را دارند کسی وارد عمل نمی شود؟!

قیمت ها در روزهای اخیر به گونه ای بود که به شدت متضرر شدم
وی می گوید: متأسفانه قیمت ها در روزهای اخیر به گونه ای بود که به شدت متضرر شدم. اگر مشتری می بود حاضر بودم به نصف قیمت کل سالن را بفروشم ولی از شر استرس هایی که هر ساله برای مرغداران به وجود می آید رها شوم.
وی با اذعان بر اینکه از دست هیچ مسئولی کاری بر نمی آید، می گوید: وضع امروز مرغداران خراسان جنوبی مانند همه تولید کنندگان سراسر کشور حاصل عدم نظارت و تصمیمات غلط در سیاست های کلان است. وی عنوان می کند: اگر سرمایه خود را که بیش از ۳۰۰ میلیون تومان است به صورت سپرده نزد یکی از بانک های خصوصی می گذاشتم  ضرر نمی کردم، بلکه سود نیز داشتم.

عدم نظارت بر قیمت گذاری و جوجه ریزی مهمترین عوامل این مشکلات است
رحیمی پور از دیگر مرغداران، درباره عوامل کاهش قیمت مرغ در بازار معتقد است: در سال جاری تولید افزایش پیدا کرده است و مرغداری های ما اکنون بیش از ظرفیت، طیور زنده نگهداری می کنند این عامل سبب می شود تا خرید از آنها کاهش و به دنبال آن قیمت نیز افت کند.

خرید مرغ زیر قیمت تمام شده
وی از مشکلات بیمه در این صنعت به افزایش هزینه بیمه و کاهش روزهای  بیمه مرغ  اشاره کرده و می گوید: باحساب سرانگشتی از قیمت جوجه و بیمه، کرایه حمل، قیمت دان و هرینه های واکسن و دامپزشکی و سوخت پرورش هر کیلو مرغ حدود ۴۵۰۰  تومان هزینه  دارد اما مرغداران مجبورند مرغ تولیدی را زیر قیمت تمام شده به فروش برسانند.
وی ادامه می دهد: با توجه به اینکه نگهداری مرغ حساسیت های خود را دارد، نگهداری مرغ در هر روز باعث خروج از سایز ایده ال شده که باعث می شود مرغ های بالای ۲ کیلو خریدار نداشته باشند و مرغداران مجبورند مرغ های خارج از سایز را با قیمت پایین بفروشند.

بسیاری از مرغداری ها محصولشان در سالن ها مانده است
یکی دیگر از فعالان صنعت دام و طیور شهرستان بیرجند، وضعیت کنونی مرغداری های شهرستان را نامطلوب دانسته  و  می گوید:  مرغدار مجبور است برای مرغی که چهار هزار و ۵۰۰ تومان خرج کرده، سه هزار و ۴۰۰ تومان دریافت یا آنها را تلف کند. به گفته واحدی بسیاری از مرغداران به بانک ها بدهی دارند، برای پرداخت بهای خوراک طیور خود با مشکل مواجه هستند، در دریافت سوخت مشکل دارند، خدمات دامپزشکی مناسب دریافت نمی کنند و باز هم دست آخر کشتارگاه قیمت مرغ هایش را تعیین می کند.به اعتقاد وی تا وقتی واسطه ها از این صنعت حذف نشوند مشکلات به قوت خود باقی بوده و شاهد نوسانات فصلی قیمت مرغ خواهیم بود.

با تحمیل قیمت ، تنها مرغداران متضرر می شوند
وی خاطر نشان می کند: امروزه کشتارگاه قیمت پیشنهادی را به مرغدار تحمیل می کند و مرغدار نیز مجبور است یا به خواست آنها تن دهد و یا مرغش را تلف کند چرا که هر روز که مرغ زنده در مرغداری نگهداری شود از بابت خوراک به مرغدار ضرر می رساند و از طرفی با افرایش سایز مرغ نیز خسارت می بیند. وی با این توضیح که مرغدارن اغلب خوراک طیور خود را به صورت اقساطی خریداری می کنند یاداور می شود: به همین خاطر در اکثر مواقع سال بدهکار هستند همچنین بسیاری از آنها از تسهیلات استفاده می کنند که این ضررهای مالی اخیر ارتزاق را برای بسیاری از آنها دشوار کرده است.

کار تنها در دست واسطه ها قرار دارد…!
این تولید کننده مرغ زنده با اشاره به ایرادات طرح پشتیبانی دام و طیور در استان ها، می گوید: این طرح عملاً اجرا نمی شود و اگر هم اجرا شود، کار تنها در دست واسطه ها قرار دارد که باید پشتیبانی از مرغدار در واحد صنعتی خودش شکل بگیرد اما متأسفانه هم اکنون هزینه حمل و نقل، کشتار، کارگر و … برعهده مرغدار است.

گلایه از سکوت و بی توجهی مسئولان ذیربط به مشکل صنعت مرغ
خزایی مدیر فروش مرغ زنده تعاونی مرغداران بیرجند با نارضایتی از شرایط موجود و گلایه از سکوت و بی توجهی مسئولان ذیربط به مشکل صنعت مرغ استان می گوید: مسئولان باید به فکر مردم و تولید کنندگان باشند و با الزام کشتارگاه نسبت به کشتار مرغ مرغداران و خرید و دپوی مرغ مازاد تعادل را حفظ کنند. وی با اشاره به وجود واسطه ها در این صنعت می گوید: به نظر می رسد دلالان و سودجویان از این فضا حداکثر استفاده را کرده و پول خوبی به جیب می زنند.

مرغداران کماکان ضرر می دهند
عضو تعاونی مرغداران بیرجند با اشاره به فعالیت بیش از ۶۵۰  مرغداری در استان و ضررهای میلیونی مرغداران شهرستان می گوید: ۴۰۰ مرغدار در استان فعال هستند که به جرأت می توان گفت تمامی آنها با ضررهایی از ۱۰ تا ۲۰۰ میلیون تومان مواجه شده اند و بقیه به دلیل مشکلات متعدد این صنعت کنار رفته اند.
خزایی عدم رسیدگی به مرغداری ها را یکی دیگر از مشکلات قشر مرغدار دانسته و خاطر نشان می کند: اگر  یک درصد توجهی که به سایر صنایع می شود در مورد صنعت مرغ اعمال می شد هر ساله شاهد تکرار این مرثیه در سطح استان نبودیم.

افزایش بی رویه پروانه تولید و ظرفیت تولید، مشکلات این صنعت
رئیس اتحادیه تعاونی مرغداران استان،  معتقد است: افزایش بی رویه پروانه تولید از سوی تعاونی مرغدارن از یک سو و همچنین افزایش ظرفیت تولید از ۱۰ قطعه مرغ در هر متر مربع، به ۱۵ قطعه موجب افزایش تولید و همچنین ازدیاد مرغ زنده در استان شده است.
عسکری در ادامه می گوید: این ازدیاد سبب می شود تا قیمت مرغ زنده کاهش پیدا کند و کشتارگاه با هر قیمتی که مورد دلخواه خود می بیند، طیور را خریداری می کند.

تولید مرغ استان، ۲/۲ درصدتولید کشور
وی ادامه می دهد: علیرغم اینکه جمعیت استان یک درصد جمعیت کشور است، تولید مرغ استان ۲/۲ درصد تولید کشور بوده  و لذا تولید  مرغ در استان باید تنظیم شود تا قیمت ها نیز متعادل شود چرا که امروز مشکل ما معضل تولید است و نه فروش، همچنین باید بر روی دوره های جوجه ریزی نیز توسط دولت نظارت شود.

۱۵۰ واحد غیر مجاز تولید مرغ  فعال در استان داریم
وی درباره راهکارهای خروج از بحران به وجود آمده در زمینه عرضه گوشت مرغ می گوید: در این زمینه برای رفع این مشکل پیشنهاد می کنم، اتحادیه ها و
شرکت های تعاونی بیایند و بر روی تولید نظارت بیشتری داشته باشند. عسکری کاهش تولید را راهکاری اساسی در حل مشکلات به وجود آمده دانسته و معتقد است: این شرکت ها نباید اجازه دهند که روال جوجه ریزی بدون کنترل انجام شود و باید ظرفیت مرغداری ها را به همان میزان ۱۰ قطعه در هر متر مربع کاهش داد و جلوی اعطای بی رویه مجوزهای جوجه ریزی را گرفت. وی با اشاره به وجود ۱۲ تعاونی مرغداران خراسان جنوبی می گوید: با وجود تعطیلی ۵۰ درصد این فعالان، در این عرصه بیش  از ۱۵۰ واحد غیر مجاز فعال در استان داریم که به عنوان یکی از مشکلات صنعت مرغ استان، گاهاً با دور زدن بعضی قوانین سودهای خوبی به جیب زده و با اشتغال کاذبی که از سوی آنها ایجاد شده اشتغال پایدار و قانونی سایر مرغداری ها به تعطیلی کشیده شده است.