ITPNews | ۱۴ تیر ۱۳۹۴ |
به نظر میرسد که این اتفاق برای شما هم رخ داده است که بعضی اوقات در جمع دوستان، مهمانیهای خانوادگی و سایر اجتماعات بهمحض معرفی خود بهعنوان شغل در صنعت طیور، از شما سؤال میشود که چرا هورمون به مرغها داده میشود. این فرم پرسش که با کلمه چرا شروع میشود نشان از میزان اطلاعات اشتباه در سطح جامعه دارد.
همانگونه که متخصصین تغذیه طیور میدانند موضوع مصرف هورمون در صنعت طیور گوشتی کاملاً بیاساس و کذب است.
در هیچکدام از نمایشگاههای بینالمللی طیور در دهههای گذشته هیچیک از شرکتهای دارویی هورمونی برای عرضه به صنعت طیور نداشتهاند.
ممکن است این سؤال به ذهن برسد که مصرف هورمون در طیور گوشتی از کجا و از چه منبعی به ذهن مردم اجتماع رسیده است. در خلال سالهای گذشته تعدادی از تولیدکنندگان طیور در تبلیغات خود تأکید بر عدم مصرف هورمون در تولیدات خود را داشتهاند. شاید چنین تبلیغاتی به این تفسیر شود که سایر تولیدکنندگان از هورمون در تولیدات خود استفاده میکنند و یا اینکه استفاده از هورمون عملی معمول در گذشته بوده است.
دلیل محتمل دیگری که موجب شک و شبهه در مورد مصرف هورمون میشود این است که امروزه مرغهای گوشتی بهطور اعجاب انگیزی رشد میکنند و اصولاً افرادی که با صنعت طیور آشنایی کافی ندارند ممکن است تصور کنند که سحر و جادویی در این خصوص وجود دارد.
هر آنچه که هست این است که این تصور که هورمون به غذای طیور اضافه میشود کاملاً نادرست و اشتباه است. هدف بنده آن است که ضمن مردود دانستن مصرف هورمون در طیور گوشتی، یک قدم فراتر رفته و دلایل محکمی ارائه دهم که اصولاً چرا هورمون در صنعت طیور استفاده نمیشود و بهتر است گفته شود که چرا نمیتواند استفاده شود.
۱- عدم تأثیر هورمونها:
تجویز هورمون رشد منجر به افزایش رشد در طیور نمیشود. پدیده رشد ترکیبی از روابط بسیار پیچیده متابولیکی بوده و وابسته به زوایای گوناون از غدد درونریز میباشد.
۲- تجویز و مصرف هورمونها بسیار سخت است:
هورمون رشد مشابه به انسولین که در درمان دیابت استفاده میشود یک پروتئین است. هریک از این دو پروتئین چنانچه بهصورت خوراکی استفاده گردند سریعاً در دستگاه گوارش هضم میشوند. روندی که در خصوص هضم پروتئین سویا و ذرت اتفاق میافتد.
همانطور همگام میدانند افراد مبتلا به بیماری قند خون میبایست انسولین را از طریق تزریق دریافت کنند بنابراین حتی اگر اثر مثبتی از تزریق هورمون رشد محتمل باشد، هورمون رشد میبایست چندین بار در روز تزریق گردد.
لذا تزریق روزانه چنین هزار جوجه با هورمون رشد غیر ممکن بودن این سناریو را روشن میسازد. در عین حال تحقیقات نشان داده که آزاد شدن هورمون رشد در طیور بهصورت ضربانی (پالسی) بوده بهنحوی که هر ۹۰ دقیقه این پالس به حداکثر میرسد. بنابراین حتی اگر هورمون رشد بهطور مؤثری تجویز گردد، تنها راه ممکن برای اثربخشی این هومون تزریق وریدی بهطور متناوب طی روز خواهد بود که عملاً مصرف آن به این نحو در طیور صنعتی غیرممکن است.
۳- هزینه زیاد:
از آنجایی که هورمون رشد طیور بهصورت تجاری تولید نمیشود، هزنیه مصرف آن بسیار بالا خواهد بود. اگر یک میلیگرم هورمون رشد به هر قطعه طیور تجویز شود، هزینه آن از ارزش یک مرغ بهتنهایی بالاتر خواهد بود. روشن است که استفاده تجاری با این هزینه و دلایل ذکر شده در سطوح بالا منطقی نبودن مصرف این هورمون را روشن میسازد.
۴- اثر منفی هورمون رشد بر عملکرد و کارایی طیور:
طیور گوشتی که امروزه مورد مصرف قرار میگیرند بهصورت ژنتیکی برای رشد سریع اصلاح شدهاند بهنحوی که حتی گاهی با محدودیتهای فیزیولوژیک در رشد مواجه میشوند.
همه ما دوران بلوغ را تجربه کردهایم و میدانیم که با ورود به دوران بلوغ، افراد رشد بسیار سریعی را تجربه میکنند. این رشد تند و ناگهانی میتواند با التهاب مفاصل و سایر مشکلات در اندامهای حرکتی همراه باشد.
بههمین ترتیب طیور اصلاح شده نیز عیناًدر حداکثر رشد متابولیک قرار دارند. در حقیقت برای کاهش میزان رشد و کاهش میزان وقوع لنگش، سکته قلبی و آسیت، برنامه هایی برای محدودیت تغذیه توصیه میشود. (محدودیت فیزیکی و یا کاهش تراکم مواد مغذی در غذا)
لازم به ذکر است در مناطق گرم و مرطیوب افزایش سریع رشد موجب ۳-۲ برابر شدن مرگ ناشی ازاسترس گرمایی طی میمیگردد.
۵- استروئیدهای آنابولیک:
سوء استفادهای که گهگاه از استروئیدهای آنابولیک توسط ورزشکاران انجام میشود را همگان در اخبار رسانهها شاهد بودهایم.
قطعاً در این خصوص که استفاده از استروئیدها موجب افزایش حجم ماهیچه میگردد شبههای وجود ندارد، هرچند افزایش حجم عضلات فقط هنگام میسر است که مصرف استروئیدها با حرکات قوی،شدید و مستمر ورزشی همراه باشد(همچون وزنهبرداری)
آنچه که مصرف استروئیدها را در طیور مورد تردید و پرسش قرار میدهد و غیرمحتمل میسازد این است که باارزشترین قسمت بدن طیور (سینه) از عضلاتی که بالها را بالا و پایین میآورند تشکیل شده و میدانیم که ماکیان چندین هزار سال است که دیگر پرواز نمیکنند و فعالیت فیزیکی توسط این عضلات انجام نمیشود. بنابراین بدون حرکات فیزیکی مستمر، اثری از استروئیدهای آنابولیک نخواهیم دید.
۶- اصولاً نیازی به مصرف هورمون وجود ندارد:
رشد سریع مرغهای گوشتی بدون استفاده از هورمونها به سادگی قابل توضیح است. مروری برآمار شرکتهای درگیر در ژنتیک و اصلاح نژاد ماکیان مشخص میسازد که در چندین دهه گذشته ماکیان یهطور متوسط هر سال یک روز زودتر به وزن مشخص جهت عرضه به بازار میرسند. چالش تولیدکنندگان مرغ گوشتی عرضه با کبفبت غذا (پروتئین، ویتامینها و…) تأمین بهداشت محیط در واحدهای پرورش مرغ (همانند ایزولاسیون سقف، تهویه مناسب، تعداد کافی آبخوری و دانخوری) جهت استفاده از پتانسیل ژنتیکی اعجابانگیزی است که در ماکیان ایجاد شده است.
برای افرادی که با زوایای فنی تولید و پرورش طیور آشنا هستند رشد سریع مرغهای گوشتی ناشی از پیشرفت آهسته ولی پیوسته در زمینه ژنتیک و اصلاح نژاد و مدیریت کنترل بیماریها میباشد.
بنابراین با قاطعیت میتوان گفت برای پرورش مرغ گوشتی به هورمون نیازی نیست و البته انتظار میرود تبلیغات رسانهای در این خصوص به جهت تشویش اذهان عمومی با پاسخ قاطع و قضایی سازمان دامپزشکی مواجه گردد.